ارتقای سواد رسانه ای، زمینه ساز کاهش مخاطرات فضای مجازی - مجله فان پی سی

به گزارش ایران، اما چرا محتواهای مربوط به فناوری اطلاعات و تکنولوژی به پیوست فرهنگی احتیاج دارد؟ هر حوزه دیجیتال و فناوری نوین که وارد کشور می گردد، چه پیغامدهایی برای کاربران و کشور دارد؟

رعایت تناسب با استراتژی ها

سعید مشهدی کارشناس فراوری محتوای دیجیتالی معتقد است از آنجایی که فناوری کاربردسازی علوم است بنابراین به زندگی روزمره ما وارد شده و در تمام ابعاد آن اعم از سیاسی، اجتماعی، مالی و حتی فرهنگی تأثیرگذار است.

مشهدی گفت: فناوری های نوین دارای نقاط قوت و ضعف است و باید برترین راه چاره استفاده از تکنولوژی را با ظرفیت های داخلی خود بسنجیم. به عنوان مثال هوش مصنوعی، بلاکچین، رمزارز و... وقتی وارد زندگی روزمره می گردد باید نقاط قوت و ضعف آنها را شناسایی و برای آنها برنامه ریزی نموده و راهبرد تعریف کنیم، چرا که اگر این اتفاق رخ ندهد، جامعه منفعل خواهد شد.

وی اضافه نمود: در میان ابعاد زندگی، فرهنگ نیز از جمله مقوله های مهم زندگی است و فناوری های نوین در آن بسیار تأثیرگذار است. بنابراین فناوری اطلاعات به پیوست فرهنگی نیز احتیاج دارد به همین خاطر پیوستی که در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تدوین خواهد شد باید مطابق با داشته ها و توانمندی های ما طراحی و عملیاتی گردد و با استراتژی ها تناسب داشته باشد.

به اعتقاد وی معمولاً فناوری های نوین از دیگر کشورها و بخصوص کشورهای پیشرفته وارد می شوند و با خود فرهنگ آن کشورها را نیز منتقل می نمایند از این جهت بحث تأثیرگذاری فناوری های نوین کاملاً مشهود است و باید در این راستا مزایا و معایب فرهنگی فناوری های نوین را به مردم بشناسانیم و این کار با سواد رسانه ای ممکن می گردد.

پیشگیری از پیغامدهای منفی

امیدعلی مسعودی رئیس هیأت مدیره انجمن سواد رسانه ای ایران نیز معتقد است وقتی تکنولوژی و فناوری های نوین وارد یک کشور می گردد از آنجایی که روی روابط افراد، عقاید و... تأثیر می گذارد باید برای این دسته از موارد هم پیش بینی های لازم صورت گیرد. باید بدانیم که فناوری های نوین چه مشکلاتی ایجاد خواهد نمود تا بتوان از پیغامدهای منفی آن پیشگیری کرد.

مسعودی گفت: به عنوان مثال راه اندازی یک کارخانه می تواند آلودگی هوا را در پی داشته باشد به همین علت برای جلوگیری از آن بحث های فنی مانند الزام کردن کارخانه ها به نصب فیلترها و... مطرح می گردد از این رو الزام پیوست فرهنگی نیز برای فناوری های نوین برای استفاده بهتر و بهینه از آنهاست در غیر این صورت اگر بخواهیم فناوری های نوین را بدون توجه به پیغامدهای منفی و حتی بحث فرهنگی آن به کار ببریم، جامعه دچار مشکل می گردد.

وی اضافه نمود: وقتی فناوری ارتباطی و اطلاعاتی وارد کشور می گردد، ارتباطات افراد را نیز دگرگون می نماید. بر باورها و نگرش های افراد تأثیر دارد. حجم بالایی از اطلاعات نیز در حال رد و بدل شدن بوده و غیرقابل کنترل است. به عبارتی زمانی که فناوری مانند تلویزیون و رادیو وارد کشور شد، جامعه دچار تغییرات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شد بنابراین همین تغییرات را درزمینه فناوری های نوین نیز شاهد هستیم. هر فناوری تازه پیغامدهای فرهنگی خود را به طور عمده از بیرون جامعه به کشور وارد می نماید که معمولاً اثراتی منفی نیز در بردارد به همین علت باید تأثیرات مثبت و منفی فناوری های نوین آنالیز گردد.

به اعتقاد این کارشناس برای اینکه پیوست فرهنگی افکار عمومی را در هر حوزه ای چه فناوری اطلاعات و... قانع کردن کند باید افکار عمومی را ارتقا دهیم، نگرش ها را روشن و شفاف نموده و به جای حذف و سانسور و نظارت هایی که بعضاً آسیب پذیر هم است (بجز در مواردی که منافع ملی در خطر است) گردش آزاد اطلاعات را بپذیریم و با ارتقای سواد رسانه ای در جامعه مصونیت سازی کنیم.

ضرورت وجود پیوست فرهنگی

علی بصیرت دیگر استاد دانشگاه نیز اعتقاد دارد هر فناوری سه زیرساخت فنی، حقوقی، فرهنگی احتیاج دارد. بنابراین پیوست فرهنگی نیز از ملزومات هر فناوری نوین است.

بصیرت گفت: هر فناوری دارای آسیب هایی است و معمولاً بدون ارزیابی این آسیب ها در جامعه پذیرفته می گردد اما این در حالی است که سیاستگذار باید پیغامدهای ورود یک فناوری به کشور را آنالیز کند.

وی اضافه نمود: امروزه دیگر فضای مجازی و فناوری های نوین وارد زندگی روزمره مردم شده و بر رفتار و زندگی آنها اثرگذار است از آنجایی که فناوری هر روز در حال تغییر و پیشرفت است. بنابراین با ورود دیگر فناوری های نوین پیچیده تر از این نیز خواهد شد. به گفته این استاد دانشگاه فناوری های نوین دارای فرصت ها و در عین حال تهدیداتی است، ولی تهدیدات آن بخصوص در حوزه فرهنگی نیز باید آنالیز گردد. از این رو بدرستی پیوست فرهنگی نیز احتیاج است تا تهدیدات را هم با برنامه ریزی درست به فرصت تبدیل کرد.

به باور بصیرت این اقدام ها نیز با فرهنگسازی میسر می گردد در این راستا هم به آموزش به وسیله سواد رسانه ای احتیاج است.

حسن نجفی سولاری دیگر استاد دانشگاه نیز گفت: اگر سیستم ها را بر اساس پیچیدگی هایشان طبقه بندی کنیم، ارتباطات و فناوری اطلاعات دارای بالاترین پیچیدگی در جامعه انسانی است و مهم ترین عنصر حیاتی آن نیز فرهنگ است بنابراین همه فناوری ها نه تنها تأثیر فرهنگی می گذارند، بلکه از فرهنگ جوامع نیز متأثر می شوند و خود این علت مهمی بر داشتن پیوست فرهنگی در فناوری های نوین است.

نجفی سولاری اضافه نمود: فلسفه هر ایده ای که به خلاقیت، نوآوری و در نهایت اختراع تبدیل می گردد، برای برطرف یک احتیاج یا ارائه خدمتی به جامعه است و به همین خاطر فناوری اطلاعات نیز از این امر مستثنی نیست ولی هر فناوری مانند چاقو ابزاری دو لبه است که هم می تواند برای پیشرفت مفید باشد و هم خطرآفرین.

به گفته وی فناوری اطلاعات مجموعه تسهیلاتی برای بشریت امروز فراهم نموده که دارای اهمیت بسیاربالایی است و در حقیقت موتور محرکه پیشرفت همه علوم شده تا در خدمت آسایش و تعالی بشر قرار گیرد.

به اعتقاد این استاد دانشگاه اگر بخواهیم از زاویه رسانه های سایبر هم که بر پایه این فناوری ایجاد شده به این موضوع نگاه کنیم فناوری اطلاعات در سبک زندگی فردی، اجتماعی و حکمرانی دولت ها نیز آسیب هایی وارد نموده که خطر محسوب می گردد و باید به این آسیب های شخصی، خانوادگی، اجتماعی و حکمرانی به صورت فوری رسیدگی کرد تا به بحران تبدیل نگردد.

وی در پاسخ به این سؤال که برای موفقیت در این عرصه چه اقدام هایی باید صورت بگیرد؟ نیز گفت: در 6 حوزه جوامع باید برای تبدیل تهدید به فرصت و برطرف آسیب ها کوشش نمایند. اول اینکه زیر ساخت ایمن و پایدار و دائمی و بدون تبعیض جغرافیایی و دینی و قومی ایجاد گردد. طبق اصول اخلاقی و حفظ هنجارهای فرهنگی و اجتماعی هر جامعه محتوای سالم و مفید پاک فراوری و تعامل عادلانه سازندگان پیغام با کاربران تهیه گردد. خدمات عمومی مقرون به صرفه و کاربری برای همه انسان ها و کسب و کارها ارائه گردد و در ارائه خدمات عدالت رعایت گردد.

نجفی سولاری اضافه نمود: باید به حریم خصوصی کاربران و حفظ کرامت انسانی آنان نیز توجه و احتیاجهای واقعی هر جامعه مطابق ارزش های متعارف آن درک گردد. به حقوق مؤلفان و رعایت امانتداری و جلوگیری از جعل و سرقت توجه گردد. سواد رسانه ای هم در بخش مهارت استفاده از فناوری و هم درک عوارض آن و اطلاعات و دانش بشری در زمینه آینده این فناوری و نحوه بهره گیری درست از آن ارتقا یابد.